Điểm mặt Top 3 trò lừa đảo Ponzi lớn nhất trong không gian tiền điện tử
Tiền điện tử (crypto) tính đến nay mới chỉ xuất hiện được hơn một thập kỷ, thế nhưng trong không gian này đã có vô vàn những dự án ponzi lừa đảo. Dưới đây là top 3 trò lừa đảo theo mô hình kim tự tháp khét tiếng nhất thế giới.
Ngoài những lợi thế rõ ràng như tính ẩn danh, khả năng tiếp cận, dễ sử dụng và chi phí giao dịch thấp, tiền điện tử cũng có một số nhược điểm lớn – những yếu tố cản trở nó được áp dụng rộng rãi trên toàn cầu. Một lý do chính là sự liên kết giữa tiền điện tử và tội phạm. Tất cả những người đã từng nghiên cứu về chủ đề này thậm chí còn tỏ ra hời hợt về thực tế rằng Bitcoin (BTC) vẫn là một phương thức thanh toán phổ biến của những kẻ lừa đảo và tội phạm trên darknet. Tiền điện tử là công cụ rất thuận tiện để rửa tiền, trốn thuế và lừa đảo các nhà đầu tư.
Hôm nay, chúng tôi sẽ chỉ ra những dự án ponzi tiền điện tử nổi tiếng nhất, nơi mà hàng triệu nhà đầu tư thiếu hiểu biết đã bị dụ dỗ tham gia và hứng chịu tổn thất hàng tỷ USD. Các công ty này hoạt động dựa trên các kế hoạch Ponzi – một mô hình lừa đảo phổ biến được đặt theo tên của kẻ lừa đảo người Ý đầu thế kỷ 20 – Charles Ponzi. Những dự án ponzi này không có sản phẩm và không cung cấp dịch vụ thực tế – tất cả những gì họ làm là tập trung vào tiếp thị mạng lưới, nơi mỗi thành viên trong kim tự tháp mời những người chơi mới để nhận hoa hồng.
Số ít những người kiếm lợi nhuận được từ các mô hình ponzi này là các leader (người xây dựng hệ thống tiếp thị) và một số nhà đầu tư từ sớm – những người đã kịp thời rút tiền của họ. Trong khi số đồng còn lại sẽ bị mắc kẹt trong kim tự tháp với kết cục là những khoản lỗ, khoản nợ khi dự án sập hoặc không còn ai giao dịch token đó nữa.
OneCoin được xem là một trong những trò lừa đảo ponzi tiền điện tử lớn nhất – vốn hoạt động từ năm 2014 đến năm 2017, dự án này đã lừa đảo khoảng 3 triệu người trên toàn cầu với số tiền thu được khoảng 5 tỷ USD. Nhà sáng lập của OneCoin là Ruzha Ignatova – một người phụ nữ Bulgaria, hay vẫn thường được gọi là “CryptoQueen”. Kim tự tháp này hoạt động theo kế hoạch Ponzi cổ điển, trong đó người tham gia nhận được tiền hoa hồng khi mời thêm được những người chơi mới.
CryptoQueen đã thuyết phục các nhà đầu tư rằng OneCoin sẽ sớm trở thành đồng tiền điện tử có ảnh hưởng lớn nhất trên thế giới. Thậm chí còn tuyên bố nó sẽ “giết chết Bitcoin”. Điều đáng chú ý là đồng tiền Onecoin của cô ta thậm chí còn không có blockchain riêng và chỉ được chấp nhận trên các trang web vốn được liên kết với các mô hình kim tự tháp.
Chính phủ Bulgaria từng đưa ra cảnh báo về những rủi ro khi đầu tư vào OneCoin, vì dự án không phải là một công cụ tài chính và không được kiểm soát bởi cơ quan quản lý. Điều này đã khiến OneCoin buộc phải rời khỏi đất nước và không làm việc với các ngân hàng Bulgaria.
Nhưng ngay sau đó, những lời chỉ trích và cảnh báo về việc tham gia chương trình này đã xuất hiện tại Vương quốc Anh, Áo và Thái Lan. Trong khi Ý và Đức thậm chí đã cấm các hoạt động của OneCoin tại địa phương và chặn các tài khoản ngân hàng của dự án. Sau đó vào năm 2017, kẻ chủ mưu Ignatova đã biến mất và đến nay chưa có bất kỳ thông tin nào về cô ta.
Chính phủ Mỹ đã buộc tội Ruzha Ignatova lừa đảo và rửa tiền với mức án từ 25 năm. Trong khi giới chức Mỹ vẫn đang tuy lùng tung tích của Ignatova, thì một số đồng phạm đã bị bắt giữ và kết án, trong đó có một luật sư, em trai của Ignatova và cựu đối tác kinh doanh của cô.
2. BitConnect
Một dự án kim tự tháp tiền điện tử lớn khác là BitConnect – hoạt động từ năm 2016 đến 2018. Dự án này được tạo ra bởi những nhà phát triển ẩn danh và được dẫn dắt bởi một người đàn ông tên Satao Nakamoto.
Người tham gia sẽ sử dụng Bitcoin (BTC) để mua đồng coin nội bộ của Bitconnect là BCC, sau đó khóa chúng trên nền tảng và bot giao dịch của nền tảng sẽ tự động kiếm lời cho nhà đầu tư. Các thành viên của Bitconnect được hứa hẹn sẽ nhận 40% lợi nhuận mỗi tháng. Theo những người đứng sau Bitconnect, chỉ với khoản đầu tư ban đầu là 1.000 USD, các nhà đầu tư có thể kiếm được 50 triệu USD trong khoảng thời gian 3 năm.
Nhà phê bình đầu tiên của trò lừa đảo này là Vitalik Buterin – nhà sáng lập của Ethereum (ETH), người từng thu hút rất nhiều sự chú ý khi tuyên bố rằng lời hứa về khoản lợi nhuận 1% mỗi ngày chỉ là một kế hoạch ponzi cổ điển. Sau đó một thời gian, tỷ phú đầu tư Mike Novogratz và nhà sáng lập Litecoin (LTC) Charlie Lee cũng đồng tình với quan điểm của Vitalik. Đồng thời, Bitconnect đã bị chính quyền Vương quốc Anh sờ gáy, nơi yêu cầu công ty công bố mô hình kinh doanh. Tuy nhiên, điều này cũng không thể ngăn được những kẻ lừa đảo tổ chức các sự kiện tiền điện tử và thu hút các nhà đầu tư mới.
Cuối cùng, vào năm 2018, giới chức Mỹ đã đánh sập kế hoạch ponzi này, họ gọi Bitconnect là một kinh tự tháp tài chính và yêu cầu công ty dừng hoạt động ngay lập tức. Sau đó, token BCC đã mất tới 90% giá trị, điều này khiến các nhà đầu tư rơi xuống vực thẳm với khoản tiền thiệt hại tới 3,5 tỷ USD và khiến một trong những kẻ chủ mưu đứng sau phải ngồi tù. Tuy nhiên, Divayesh Darji – kẻ đứng đầu chi nhánh của Bitconnect ở Ấn Độ đã được tại ngoại vào năm 2019.
3. PlusToken
Plus Token – một mô hình kim tự tháp trẻ nhất và lớn nhất trong những năm gần đây. Được thành lập vào năm 2018, kế hoạch lừa đảo này đã được quảng cáo trên WeChat của Trung Quốc với lời hứa 10%-30% lợi nhuận đầu tư mỗi tháng. Khoảng 4 triệu người đã trở thành thành viên của PlusToken. Những kẻ lừa đảo bị cáo buộc đào tạo mọi người sử dụng tiền điện tử và kiến thức tài chính, nhưng cuối cùng lại chuyển họ sang PlusToken.
Tuy nhiên, “lưới trời lồng lộng tuy thưa mà khó thoát”, vào giữa năm 2019, 6 kẻ đứng sau PlusToken đã bị chính quyền Vanuatu bắt giữ theo yêu cầu của giới chức Trung Quốc. Dù vậy, các nhà đầu tư của kế hoạch ponzi này vẫn mất 3 tỷ USD và hiện vẫn còn những thành viên khác của PlusToken đang lẩn trốn. Gần đây, vào ngày 22/6, tất cả số EOS của PlusToken đã được rút khỏi ví, và ngay sau đó, điều tương tự cũng xảy ra với số ETH của dự án.
Bất chấp thực tế rằng các ponzi này đã ngừng hoạt động, nhưng những “đứa con” của chúng vẫn mọc lên không ngừng, thu hút các nhà đầu tư thiếu hiểu biết. Các chính phủ không thể mãi mãi bảo vệ được công dân khỏi các kế hoạch như vậy, vì việc cấm đòi hỏi phải có bằng chứng phạm tội. Trong trường hợp này, cách tốt nhất để tự bảo vệ mình là phải có “kiến thức”. Nếu mọi nhà đầu tư đều nhận ra mức lợi nhuận khủng mà các dự án này đưa ra chỉ là “bánh vẽ”, chứ không phải là “mỏ vàng”, thì có lẽ sẽ ít người bị lừa hơn.
– Bạch Đàn –